Heldendom

De definitie van een held in Van Dale Woordenboek online is: "iemand die ondanks zijn angst ingrijpt in gevaarlijke situaties".

Een heldin is volgens bovenvermeld boek een "vrouw die uitzonderlijk dapper is". Uitzonderlijk dapper wil niet per definitie zeggen dat je ingrijpt in gevaarlijke situaties.

Waarom klinkt de uitleg van een held heldhaftiger dan die van een heldin? Is heldendom slechts voorbehouden aan mannen?
Ik dacht het niet.

Wat ik bovendien mis in beide definities is de invloed van een held op het leven van derden. Een held ben je volgens mij niet als je iets doet waarvoor je bang bent. Er komt meer bij kijken, namelijk het dienen van een "hoger doel". Niet alleen jóúw belangen staan op het spel, maar ook die van anderen. Je bent een held als je een poging doet om niet alleen jezelf, maar ook anderen te redden van het gevaar dat op de loer ligt of je zelfs al heeft overvallen, ongeacht of je daarin slaagt of niet.

Over de heldin die de meeste indruk op mij heeft gemaakt, wordt verhaald in een door VerHuell handgeschreven verhaal van 105 pagina’s dat in het Gelderse Archief bewaard wordt. Q.M.R. VerHuell was een marineofficier die op de Molukken was in 1817 tijdens de Pattimura opstand.
Haar naam was Martha Christina Tiahahu en zij was de dochter van een regent op Nusalaut (een klein eiland nabij Ambon). Haar vader koos de kant van Pattimura die in opstand kwam tegen de Nederlandse bezetting van (een deel van) de Molukken en zij -17 jaar oud- vocht aan zijn zijde. Volgens VerHuell heeft zij gezegd, terwijl zij haar haar losmaakte: "Ik zal dat niet eerder opbinden, dan wanneer het wordt gewassen in het bloed van de vijanden." (bron: Landelijk Steunpunt Educatie Molukkers)

Toen haar vader door de Nederlanders werd geëxecuteerd, leidde zij in zijn plaats het verzet tegen de hen. Helaas, het mocht niet baten. Ze werd door haar vijand gevangengenomen en getransporteerd naar Java, maar tijdens de bootreis ging ze in hongerstaking en eindigde op de bodem van de Banda zee, naar alle waarschijnlijkheid met los haar.

Er zijn twee standbeelden die aan haar heldinnenrol herinneren: een op Ambon en een in Abubu op Nusalaut. (Tevens de plaats waar gedeeltelijk mijn eigen wortels liggen, wat mijn keuze voor "mijn" heldin verklaart.)
Op 2 januari van ieder jaar wordt zij herdacht tijdens een te harer eer gehouden ceremonie, waarbij bloemen over de zee, haar graf, worden uitgestrooid.